Pompa ciepła split czy monoblok – co lepiej sprawdzi się w Twoim domu?

Z tekstu dowiesz się:

• Czym są pompy ciepła split i monoblok?
• Jakie są cechy pompy ciepła typu split?
• Jakie są zalety i wady pomp ciepła split?
• Jakie są cechy pompy ciepła typu monoblok?
• Jakie są zalety i wady pomp ciepła monoblok?

Różnice: pompa ciepła split vs monoblok

Powietrzne pompy ciepła to obecnie najbardziej popularne rozwiązanie, jakie możemy zastosować do ogrzewania i chłodzenia budynków oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Ze względu na okresowo specyficzny klimat, jaki panuje w Polsce, część użytkowników staje przed dylematem, jaka pompa ciepła lepsza – split czy monoblok?

Warto zaznaczyć, że oba systemy to urządzenia pobierające energię z powietrza. Pracują na tej samej zasadzie, wykorzystując podczas produkcji ciepła te same procesy termodynamiczne (czyli sprężanie i rozprężanie tzw. gazu chłodniczego, który w czasie wymienionych procesów wytwarza ciepło lub chłód). Główne różnice między pompą ciepła split a monoblok tkwią jednak w konstrukcji jednostek, co przekłada się nie tylko na parametry pracy i komfort użytkowania, lecz także na kwestie związane z samym montażem tego urządzenia i hałasem. Poniżej przedstawimy główne cechy każdego z systemów oraz porównamy wady i zalety obu tych rozwiązań.

Czytaj też: Powietrzna pompa ciepła – dlaczego jest tak popularna?

Pompy ciepła split – charakterystyka

Pompy ciepła typu split składają się z dwóch oddzielnych jednostek: wewnętrznej i zewnętrznej. Ta pierwsza znajduje się w środku budynku (np. w kotłowni) i przekazuje do niego ciepło. Ta druga zaś jest montowana na zewnątrz budynku i pobiera ciepło z otaczającego powietrza. W pompach ciepła split skraplacz (czyli wymiennik ciepła) znajduje się w jednostce wewnętrznej, natomiast parownik, sprężarka czy zawór rozprężny – w zewnętrznej. Jednostki są ze sobą połączone zaizolowanymi rurami chłodniczymi, przez które przepływa czynnik chłodniczy.

Wyróżniamy następujące główne cechy pomp ciepła split:

• składają się z dwóch jednostek: wewnętrznej i zewnętrznej,
• układ chłodniczy jest rozdzielony pomiędzy dwie jednostki, połączone przewodem, którym krąży czynnik chłodniczy,
• cała część wodna górnego źródła układu znajduje się w pomieszczeniu wewnątrz domu, nie ma więc ryzyka zamarznięcia,
• konieczne jest wydzielenie miejsca w domu na jednostkę wewnętrzną (ok. 1,5 m2),
• montaż pompy ciepła split jest droższy i bardziej skomplikowany niż w przypadku wersji monoblok, dodatkowo musi być wykonany przez specjalistów posiadających uprawnienia F-gazowe,
• dla urządzeń, w których ilość czynnika chłodniczego osiąga ekwiwalent CO2 5 ton i więcej, wymagane jest założenie tzw. karty produktu i przeprowadzanie regularnych kontroli szczelności (pompy powyżej 10 kW) – rejestracja odbywa się w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO).

Zobacz także: Jak dobrać pompę ciepła do swojego domu?

Pompa ciepła split czy monoblok – zalety i wady tej pierwszej

Do zalet pomp ciepła typu split należą:

• mniejsze koszty zakupu urządzenia niż w przypadku pomp typu monoblok,
• znikome straty ciepła – układ chłodniczy przekazuje ciepło bezpośrednio ze skraplacza do instalacji c.o. lub zasobnika ciepła,
• brak ryzyka zamarznięcia układu w przypadku okresowych przerw w dostawach energii.

Z kolei za wady pomp ciepła split można uznać następujące cechy:

• jak już wspomniano, mają one bardziej skomplikowany montaż – konieczne jest wykonanie obiegu chłodniczego między obiema jednostkami z uwzględnieniem szczególnej staranności i czystości obydwu połączeń; może go przeprowadzić wyłącznie instalator posiadający uprawnienia do pracy z gazami chłodniczymi (uprawnienia F-gazowe),
• istnieje wyższe ryzyko wystąpienia awarii w przypadku niefachowego wykonania instalacji chłodniczej,
• należy się liczyć z wyższymi kosztami instalacji pompy ciepła split oraz serwisu urządzenia, który przeprowadza się w urządzeniach tego typu, jeśli waga czynnika chłodniczego przekracza 3 kg czynnika (rejestracja CRO),
• sprawność urządzenia zależy od całkowitej odległości między modułami i sposobu przeprowadzenia rur chłodniczych.

Czytaj również: Rodzaje pomp ciepła – poznaj je bliżej

Pompa ciepła monoblok

Pompy ciepła typu monoblok to urządzenia, w których obieg chłodniczy stanowi jeden hermetyczny moduł. W całości są produkowane i montowane w fabryce. Dotyczy to również całości połączeń instalacji wewnątrz pompy zawierających gaz chłodniczy. Oznacza to, że w czasie produkcji układ termodynamiczny zostaje napełniony gazem chłodniczym, a następnie szczelnie zamknięty. Później on bardzo dokładne i rygorystyczne testy szczelności.

Wykonanie całego układu chłodniczego w fabryce przekłada się w praktyce na szybki i obarczony niewielkim ryzykiem popełnienia kardynalnych błędów montaż pompy ciepła monoblok. W związku z tym to właśnie w przypadku tych urządzeń jest większe prawdopodobieństwo, że instalacja będzie pracowała dłuższy czas. Co więcej, przepisy zawarte w tzw. ustawie F-gazowej głoszą, że inwestycja w pompę ciepła monoblok zwalnia właściciela z obowiązku jej rejestracji w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO) i tym samym wykonywania corocznych i dość drogich kontroli szczelności.

Zobacz także: Serwis pompy ciepła – na czym polega, jak często trzeba go wykonywać?

Co wybrać – pompa ciepła split czy monoblok: zalety i wady tej drugiej

Do zalet pompy ciepła typu monoblok należą:

• prosta instalacja – dzięki jednemu modułowi, w którym znajduje się cały układ chłodniczy (wyprowadzone są z niej tylko rury dystrybuujące ciepło do budynku), jej montaż jest prosty i nie stwarza problemów,
• lepsza izolacja akustyczna – urządzenia te są z reguły dużo cichsze od pomp ciepła typu split (są dodatkowo zaizolowane termicznie i akustycznie),
• wysoka szczelność obiegu chłodniczego – wszystkie połączenia instalacji znajdujące się wewnątrz pompy wykonywane i sprawdzane są w fabryce,
• brak konieczności posiadania uprawnień F-gazowych i dodatkowych narzędzi niezbędnych do jej montażu – co znacząco zmniejsza koszty całej inwestycji,
• większa wydajność w niskich temperaturach – niektóre modele pomp ciepła monoblok są zaprojektowane do pracy w niższych temperaturach, co może być korzystne w regionach o surowym klimacie,
• różnice w serwisowaniu pomp ciepła – w modelach monoblok nie trzeba wykonywać corocznych, drogich kontroli szczelności (brak obowiązku zgłaszania do CRO dla urządzeń zawierających do 10 ton ekwiwalentu CO2),
• najlepsze rozwiązanie dla budynków jednorodzinnych zarówno nowych, jak i modernizowanych oraz możliwość rozwinięcia w prosty i tani sposób do instalacji hybrydowej.

Wady pomp ciepła monoblok:

• wyższe nakłady inwestycyjne na zakup urządzenia w porównaniu z pompami ciepła typu split (wyższe koszty produkcji oraz lepiej zaizolowana akustycznie konstrukcja),
• w krajowych warunkach klimatycznych wymagane jest zabezpieczenie przewodów wodnych przenoszących ciepło do domu przed zamarznięciem, gdy podczas silnych i długotrwałych mrozów dojdzie do zatrzymania pracy pompy (może wynikać to np. z przerwy w dostawie energii elektrycznej). Najczęstszym rozwiązaniem jest wówczas napełnianie obiegu pompy roztworem glikolu i montaż między nią a instalacją c.o. dodatkowego wymiennika lub zaworów antyzamrożeniowych bądź dodatkowej aparatury chroniącej przed zamarznięciem. Przekłada się to jednak na spadek efektywności lub też wykonanie połączenia hydraulicznego za pomocą preizolowanych rur wodnych (które należy ułożyć ok. 20 cm poniżej miejscowej głębokości przemarzania).

Podsumowując, niezaprzeczalną zaletą pompa ciepła monoblok jest to, iż do ich montażu nie są wymagane uprawnienia F-gazowe. Dzięki temu urządzenia te są łatwiej dostępne dla wykonawców przekwalifikowujących się z montażu kotłów stałopalnych czy urządzeń gazowych.

Dodatkowym atutem jest to, że odpowiedzialność za szczelność i poprawne działanie układu chłodniczego w pompach ciepła monoblok spoczywa na producencie, ponieważ cały układ jest w całości wyprodukowany w fabryce producenta. Producent po uzyskaniu pozytywnych wyników potwierdza całość renomowanym certyfikatem HP-Keymark. Dzięki temu instalator wykonuje tylko podłączenie hydrauliczne i elektryczne jednostki, co sprawia, że montaż pompy ciepła monoblok jest prostszy, szybszy (kilka godzin), a ryzyko nieszczelności pozostaje znikome.