Mieszacz do podłogówki: czym jest, jak działa i jak go ustawić?

Z tekstu dowiesz się:

• dlaczego stosuje się mieszacze do podłogówki
• jakie są rodzaje mieszaczy,
• jak prawidłowo zainstalować mieszacz do podłogówki.

Regulacja w instalacjach centralnego ogrzewania dzieli się na dwa podstawowe rodzaje: na regulację jakościową oraz ilościową. W przeciwieństwie do regulacji ilościowej, regulacja jakościowa cechuje się niezmienną ilością przepływającej wody. Jej strumień jest stały, zmienia się natomiast temperatura czynnika grzewczego. Zawór mieszający to właśnie zasadniczy element wykonawczy służący do realizacji tej formy regulacji.

Dlaczego stosuje się mieszacze do podłogówki i jak one działają

Wraz z upowszechnieniem się instalacji ogrzewania podłogowego zawory mieszające stały się niezbędnym wyposażeniem wielu kotłowni. Ich zastosowanie pozwala na osiągnięcie zróżnicowania temperaturowego poszczególnych obiegów grzewczych, szczególnie tych o różnej temperaturze obliczeniowej. Typowym przypadkiem jest instalacja mieszana, grzejnikowo-podłogowa, oparta na dwóch (lub więcej) niezależnych obiegach grzewczych. Źródło ciepła ze względu na obecność grzejników musi pracować z odpowiednio wysoką temperaturą zasilania, wynoszącą np. 60℃. Nie jest to jednak temperatura pracy instalacji płaszczyznowej, dlatego dla obiegu podłogowego niezbędne jest jej obniżenie. To zadanie realizuje właśnie mieszacz do podłogówki. Jest on także obecny w instalacjach opartych w na ogrzewaniu podłogowym podzielonym na różne obiegi grzewcze w celu wydzielenia poszczególnych stref temperaturowych. W praktyce są to np. trzy osobne kondygnacje budynku, gdzie zastosowanie zaworów mieszających pozwala na zróżnicowanie temperaturowe poszczególnych stref.

Zawór mieszający często nazywany jest też zaworem trójdrogowym, czyli posiadającym trzy króćce przyłączeniowe. Nie każdy zawór trójdrogowy pełni jednak funkcję zaworu mieszającego. Część z nich to zawory przełączające, których zadaniem jest przełączanie przepływu pomiędzy poszczególnymi gałęziami. Typowym przykładem takiego zaworu jest zawór przełączający stosowany w gazowych kotłach wiszących, a służący do przełączania trybu pracy z funkcji centralnego ogrzewania na funkcję produkcji ciepłej wody użytkowej. W przeciwieństwie do powyższego zaworu trójdrogowy zawór mieszający przyjmuje także stany pośrednie, odpowiedzialne za stopień zmieszania wody powracającej z obiegu grzewczego (króciec A) z gorącą wodą zasilającą (króciec B). W ten sposób na trzecim króćcu otrzymywany jest zmieszany czynnik AB, zasilający dany obieg grzewczy. Temperatura tego czynnika uzależniona jest od aktualnego położenia zawieradła zaworu.

Rodzaje mieszaczy do podłogówki

W domowych instalacjach grzewczych można się spotkać z różnymi konstrukcjami służącymi do mieszania czynnika grzewczego. W instalacjach z urządzeniami stałopalnymi, często pozbawionymi automatyki sterującej, dość szeroko stosowano w przeszłości zawory ręczne z obrotowym pokrętłem i podziałką lub zawory termostatyczne. Dzięki nim możliwe było ustawienie ogrzewania podłogowego do pracy z wysokotemperaturowym źródłem ciepła, takim jak kocioł węglowy. Takie rozwiązania nie zapewniają jednak automatyzacji pracy instalacji, dlatego są coraz rzadziej obecne w nowoczesnych instalacjach grzewczych.

Szczególnie nieuzasadnione jest ich zastosowanie wraz z kotłami gazowymi i pompami ciepła. Są to bowiem urządzenia umożliwiające automatyczne sterowanie pracą instalacji i tak jak w przypadku marki Saunier Duval, często posiadają dedykowane wyposażenie dodatkowe, służące do podłączenia i kontroli elementów wykonawczych i pomiarowych kotłowni. Wraz z takimi urządzeniami zalecane jest stosowanie mieszaczy do podłogówki z siłownikiem elektrycznym, który w przypadku zaworów obecnych w instalacjach domowych będzie najczęściej tzw. siłownikiem trzypunktowym. Podłączenie siłownika do odpowiedniego modułu sterującego będzie umożliwiać pracę obiegu w funkcji automatyki pogodowej. Przed zakupem zaworu z siłownikiem warto jednak wiedzieć, że poszczególne produkty mogą się cechować różną charakterystyką techniczną – np. innym napięciem zasilającym, innym czasem pełnego przejścia od jednej do drugiej pozycji skrajnej zaworu czy też odmiennymi średnicami przyłączeniowymi. Prawidłowy dobór zaworu mieszającego należy pozostawić specjaliście, ponieważ siłownik zaworu powinien być dopasowany do elementów automatyki sterującej, a wybór odpowiedniej średnicy zaworu powinien być poprzedzony stosownymi obliczeniami. Takie obliczenia są niezbędne w celu określenia wymaganego przepływu danego obiegu grzewczego. Określenie przepływu jest zaś potrzebne do analizy wykresu doborowego, dostarczanego przez producentów zaworów, przy uwzględnieniu dopuszczalnej straty ciśnienia.

Prawidłowa instalacja mieszacza do podłogówki

Nie mniej ważne od doboru mieszacza do podłogówki są także jego lokalizacja i sposób instalacji. Niestety dość często można się jeszcze spotkać z sytuacją, gdy taki zawór oraz pompa obiegowa integrowane są razem z rozdzielaczem ogrzewania podłogowego. Z punktu widzenia automatyzacji procesu regulacji jest to sytuacja bardzo niekorzystna. Rozdzielacz do podłogówki z mieszaczem znajduje się najczęściej z dala od kotłowni, co z uwagi na prowadzenie przewodów elektrycznych znacznie utrudnia zastosowanie siłownika i czujnika obiegu grzewczego. To samo tyczy się również przewodu zasilania pompy obiegowej. Optymalnym jest lokalizowanie tego typu elementów w miejscu do tego przeznaczonym, czyli w kotłowni, gdzie znajduje się urządzenie grzewcze i jego automatyka, jak np. regulator mieszacza.

Jak ustawić mieszacz do podłogówki? Podczas montażu należy pamiętać o prawidłowej kolejności instalacji. Patrząc od strony kotła lub pompy ciepła, aby realizować funkcję mieszania, należy najpierw zainstalować mieszacz do podłogówki, a dopiero za nim pompę obiegową. W procesie regulacji ważną funkcję pełni czujnik obiegu grzewczego, który instalowany jest dalej za pompą obiegową bezpośrednio na rurociągu zasilającym. Dobrą praktyką jest zachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy czujnikiem a zaworem. Powinna ona wynosić nie mniej niż 10 średnic przewodu instalacji grzewczej podłączonego do zaworu. W ten sposób następuje właściwa stabilizacja temperatury zasilania po wcześniejszym wymieszaniu strumieni czynnika grzewczego.

Przeczytaj też: Regulator do kotła gazowego – jaki będzie najlepszy?